معرفی و مقایسۀ 3 پلتفرم برتر در تدریس آنلاین
آنچه مطالعه خواهید کرد
اهمیت آشنایی با پلتفرم‌های تدریس آنلاین
آموزش آنلاین طی دهۀ گذشته رشد قابل توجهی داشته است. با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، آموزش آنلاین به مهم‌ترین موضوع در زندگی بخش زیادی از مردم تبدیل شد. بر اساس گزارشی که در سایت learningnews.com منتشر شده است صنعت آموزش مجازی در سال 2019 ارزشی بیش از 200 میلیارد دلار داشته است و انتظار می‌رود که تا سال 2026 ارزش آن به 375 میلیارد دلار برسد. به دلیل مزایایی فراوانی که این سبک از آموزش دارد، پیش بینی می‌شود که بعد از اتمام دوران کرونا نیز همچنان بسیاری از کلاس‌ها به صورت آنلاین برگزار شوند.
به عنوان معلم یا استادی که تدریس آنلاین به بخش مهم از زندگی شما تبدیل شده است، لازم است که با پلتفرم‌های مناسب در این زمینه آشنا باشید، قابلیت‌ها و نقاط ضعف هر یک از آن‌ها را شناسایی کنید و در نهایت، با توجه به بودجه، تعداد شاگردان، و خدماتی که این پلتفرم به شما ارائه می‌دهد بهترین و کاربردی‌ترین گزینه را برای کلاس‌های مجازی خود انتخاب کنید و نحوۀ کار با آن را فرا بگیرید.
در این مقاله، 3 مورد از بهترین و مهم‌ترین پلتفرم‌هایی را که در ایران قابل استفاده هستند معرفی می‌کنیم و قابلیت‌ها و نقاط ضعف هر یک را بررسی می‌کنیم. در نهایت یک اینفوگرافی مقایسه‌ای از این سه پلتفرم را در اختیار شما قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید.
ادوبی کانکت (Adobe Connect)
معرفی پلتفرم ادوبی کانکت
ادوبی کانکت یکی از حرفه‌ای‌ترین و محبوب‌ترین پلتفرم‌ها برای برگزاری کلاس‌های مجازی و سمینارهای آنلاین (وبینار) است که توسط شرکت معتبر ادوبی معرفی شده است. بسیاری از مراکز دانشگاهی و آموزشی از این پلتفرم برای برگزاری جلسات و کلاس‌های آنلاین خود استفاده می‌کنند. امکانات کامل و متنوعی است که ادوبی کانکت برای برگزاری جلسات آنلاین در اختیار کاربران قرار می‌دهد، مهم‌ترین دلیل این محبوبیت است.
معلم و دانش‌آموز با ابزارهای مختلفی از جمله کامپیوتر، لپ‌تاپ، تبلت و گوشی می‌توانند از این برنامه استفاده کنند و در کلاس‌های مجازی خود شرکت کنند. این برنامه با سیستم‌عامل‌های ویندوز، مک، لینوکس در کامپیوتر و سیستم‌عامل‌های اندروید و iOS در موبایل سازگار است. همچنین ادوبی کانکت از مرورگرهای گوگل کروم، اینترنت اکسپلورر، فایرفاکس و سافاری پشتیبانی می‌کند.
اساتید یا برگزارکنندگان جلسات، برای استفاده از امکانات کامل این پلتفرم -برای مثال به اشتراک‌گذاری دسکتاپ- نیاز به نصب نرم‌افزار سبک و کم حجم ادوبی کانکت دارند. اما دانش‌آموزان و دانشجویان از طریق مرورگر لپ‌تاپ، تبلت یا گوشی می‌توانند وارد کلاس شوند و نیاز به نصب برنامۀ خاصی ندارند.
پیشنهاد ویژه:
قوانین تدریس خصوصی | 9 قانون مهم که هر معلم خصوصی باید رعایت کند
نقش افراد در ادوبی کانکت
افراد حاضر در جلسات آنلاینِ ادوبی کانکت، می‌توانند یکی از سه نقش میزبان (Host)، ارائه‌دهنده (Presenter) یا شرکت‌کننده (Participant) را داشته باشند.
اختیارات میزبان: ادوبی کانکت اختیار مدیریت کامل جلسات از جمله به اشتراک‌گذاری انواع فایل‌ها، اجازۀ ورود و خروج کاربران، دسترسی آن‌ها به امکانات کلاس، تغییر نقش‌ها، گروه‌بندی دانش‌آموزان و … را به میزبان می‌دهد.
اختیارات ارائه دهنده: ارائه دهنده‌ها در سطح بعدی قرار دارند و می‌توانند صفحه نمایش، تخته وایت برد و سایر محتواهای دلخواه خود را به اشتراک بگذارند یا اسلایدهای پاورپوینت را کنترل کنند. همچنین برای استفاده از وب کم و میکروفون نیازی به اجازۀ میزبان ندارند. اما امکان اضافه کردن بخش‌های مختلف به جلسه یا تغییر طراحی کلاس و برخی دیگر از امکانات میزبان را ندارند.
اختیارات شرکت کننده: شرکت‌کننده تنها به عنوان بیننده و شنونده در کلاس حضور دارد، فقط از طریق چت یا اعلام وضعیت می‌تواند با کلاس تعامل داشته باشد و هیچ کدام از اختیارات میزبان و ارائه‌دهنده را ندارد. برای استفاده از وب کم و میکروفون نیز این میزبان است که باید اجازۀ استفاده را به شرکت‌کننده بدهد.
پیشنهاد ویژه:
قابلیت‌های ادوبی کانکت
- طراحی کلاس و تغییر چیدمان آن به دلخواه میزبان
- امکان به اشتراک گذاری صدا و تصویر برای همۀ سطوح کاربری
- امکان آپلود انواع فایل‌ها از جمله ویدیو، عکس، پی‌دی‌اف، فایل‌های صوتی، فایل‌های خانوادۀ آفیس
- به اشتراک گذاری دسکتاپ (این ویژگی در حالت موبایل فعال نیست)
- به اشتراک گذاری لینک های وب
- امکان دانلود فایل‌ها توسط شرکت‌کنندگان
- روشن و خاموش کردن وب‌کم یا میکروفونِ یکی از شرکت‌کنندگان یا همۀ آن‌ها را به صورت یک جا
- تغییر نقش حاضران در جلسه
- امکان گروه‌بندی شرکت‌کنندگان و هدایت آن‌ها به breakout rooms
- امکان اعلام وضعیت شرکت کننده
- قابلیت چت گروهی و خصوصی
- اضافه کردن یادداشت به جلسه
- امکان پرسش و پاسخ و نظرسنجی
- وایت برد چند کاربره
- ضبط جلسه و مشاهدۀ آن به صورت آنلاین یا دانلود فایل ضبط شده
- مشاهده لیست شرکت‌کنندگان
- امکان قفل کردن کلاس و جلوگیری ار ورود افراد دیگر به کلاس
- امکان اتصال به سامانه‌های LMS نظیر مودل
- سازگاری با سرعت اینترنت پایین برای میزبان و ارائه‌دهنده (1 مگابایت بر ثانیه)
نقاط ضعف ادوبی کانکت
- یکی از مهم‌ترین مشکلات ادوبی کانکت برای کاربران ایرانی عدم پشتیبانی از زبان فارسی برای چت و گفتگو است. به همین دلیل لازم است که برگزارکننده یا استاد بعد از نصب برنامه، فونت فارسی را نیز نصب کند. در این صورت مشکل عدم پشتیبانی از فونت فارسی برای مدرس رفع می‌شود. اما با این وجود اگر شرکت‌کنندگان یا دانش‌آموزان با استفاده از مرورگر یا اپلیکیشن موبایل وارد این برنامه شوند باز هم احتمال وجود مشکل در فونت‌های فارسی وجود خواهد داشت. البته این مشکل به روش‌های مختلفی قابل رفع است اما ممکن است برای شرکت‌کنندگان با سنین پایین‌تر روش مناسبی نباشد.
- یکی دیگر از نقاط ضعف این پلتفرم که در قسمت معرفی ادوبی کانکت هم اشاره کردیم این است برگزارکننده یا مدرس برای اینکه بتواند از تمام امکانات ادوبی کانکت استفاده کند نیاز به نصب برنامه روی لپ‌تاپ، گوشی یا مرورگر خود دارد. که این مشکل در اسکای روم و بیگ بلو باتن وجود ندارد.
- از دیگر نقاط ضعف این برنامه برای کاربران ایرانی این است که محیط کاربری آن به زبان انگلیسی است و به دلیل امکانات زیادی که دارد تا حدی پیچیده است. این موضوع به خصوص برای دانش‌آموزان مقطع ابتدایی مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد.
اسکای روم (Skyroom)
معرفی پلتفرم اسکای روم
اسکای روم محبوب‌ترین و شناخته شده‌ترین پلتفرم ایرانی در زمینۀ برگزاری کلاس‌ها و رویدادهای آنلاین است. توسعه دهندۀ این محصول، مرکز رشد دانشگاه علم و صنعت ایران است و به دلیل محیط فارسی و رابط کاربری ساده‌ای که دارد بسیاری از مدارس برای کلاس‌های آنلاین خود از این برنامه استفاده می‌کنند.
اسکای روم تنها به صورت نسخه تحت وب قابل استفاده است و نسخه ویندوز و موبایل ندارد. با استفاده از مرورگرهای لپ‌تاپ (با سیستم عامل ویندوز، مک، لینوکس) یا گوشی (سیستم عامل اندروید یا iOS) می‌توانید وارد برنامه اسکای روم شده و کلاس آنلاین خود را برگزار کنید. اسکای روم از مرورگرهای کروم، اپرا، فایرفاکس و سافاری پشتیبانی می‌کند.
پیشنهاد ویژه:
آيا تدریس خصوصی بدون مدرک امکان پذیر است؟
نقش افراد در اسکای روم
در اسکای روم افراد حاضر در جلسه یکی از سه نقش اپراتور، ارائه‌دهنده و کاربر عادی را دارند.
اختیارات کاربر عادی: کاربران عادی که با رنگ سفید نشان داده می‌شوند تنها می‌توانند از محتواهایی که در کلاس ارائه می‌شود استفاده کنند، از طریق باکس چت با سایر افراد در ارتباط باشند و در صورت اجازۀ اپراتور، می‌توانند از میکروفون یا وب‌کم خود استفاده کنند یا فایل‌های ارائه شده را دانلود کنند.
اختیارات ارائه دهنده: کاربرانی که نقش ارائه دهنده دارند با رنگ سبز نشان داده می‌شوند. این کاربران می‌توانند از امکاناتی مانند وب‌کم، میکروفون، اشتراک دسکتاپ یا تخته وایت برد، پخش اسلاید یا تصویر و ویدیو استفاده کنند.
اختیارات اپراتور: کاربرانی که نقش اپراتور دارند با رنگ آبی مشخص می‌شوند و علاوه بر دسترسی کامل به تمام امکانات ارتباطی، می‌توانند سطح دسترسی کاربران به امکانات کلاس را مدیریت کنند، نقش افراد را تغییر دهند یا آن‌ها را از کلاس اخراج کنند.
قابلیت‌های اسکای روم
- محیط کاربری به زبان فارسی
- به اشتراک گذاری صدا، تصویر و انواع فایل‌های صوتی، ویدیویی، پی‌دی‌اف و فایل‌های خانوادۀ آفیس
- اشتراک گذاری دسکتاپ (این ویژگی در حالت موبایل فعال نیست)
- دانلود فایل‌ها توسط شرکت‌کنندگان
- به اشتراک‌گذاری وایت برد
- امکان برگزاری نظرسنجی
- مشاهده لیست شرکت‌کنندگان
- قابلیت چت فارسی
- روشن کردن صدا و تصویر برای 3 کاربر به طور همزمان
- امکان ضبط جلسه با نصب افزونه روی گوگل کروم
نقاط ضعف اسکای روم
- اسکای روم در مقایسه با ادوبی کانکت امکانات کمتری را برای برگزاری کلاس آنلاین ارائه می‌دهد. البته با توجه به این که این محصول در حال توسعه است می‌توان امیدوار بود که در آینده امکانات بیشتری را برای جلسات آنلاین فراهم کند.
- در پلتفرم ادوبی کانکت و بیگ بلو باتن، امکان ضبط جلسات بدون نیاز به افزونۀ جانبی وجود دارد ولی برای استفاده از این ویژگی در محیط اسکای روم نیاز به نصب افزونه روی گوگل کروم وجود دارد.
- در اسکای روم در مقایسه با ادوبی کانکت، سرعت مورد نیاز برای اینترنت مدرس یا برگزارکننده باید بیشتر باشد (حداقل 1.5 مگابایت بر ثانیه)
- سخت بودن گروه‌بندی دانش‌آموزان از دیگر نقاط ضعف اسکای روم در مقایسه با بیگ بلو باتن و ادوبی کانکت است.
- به اشتراک‌گذاری وب کم در آن واحد حداکثر برای 3 نفر امکان پذیر است، در حالی که این تعداد، برای دو پلتفرم دیگر که در این مقاله معرفی شده‌اند، بیشتر است.
پیشنهاد ویژه:
بیگ بلو باتن (Big Blue Button)
معرفی پلتفرم بیگ بلو باتن
یکی دیگر از پلتفرم‌های معتبر و قدرتمند برای برگزاری کلاس‌ها و جلسات آنلاین، بیگ بلو باتن است که در سال 2007 در دانشگاه کارلتون کانادا طراحی آن آغاز شد. بیگ بلو باتن یک برنامۀ متن باز (Open Source) است و برخلاف ادوبی کانکت نیازی به استفاده از نسخه‌های کرک شدۀ آن در ایران وجود ندارد.
برای استفاده از این پلتفرم نیز همانند اسکای روم نیازی به نصب برنامه یا نرم‌افزار خاصی ندارید و برنامه در مرورگر لپ‌تاپ یا گوشی شما اجرا می‌شود. برای استفاده در لپ‌تاپ می‌توانید از مرورگرهای کروم، فایرفاکس و سافاری استفاده کنید که البته با استفاده از کروم و فایرفاکس می‌توانید نتایج بهتری را کسب کنید. همچنین برای استغاده در گوشی با سیستم عامل اندروید (بالاتر از 6.0) بهتر است از مرورگر کروم و با سیستم عامل iOS (بالاتر از 12.2) از مرورگر سافاری استفاده کنید.
نقش افراد در بیگ بلو باتن
در بیگ بلو باتن سه نقش کاربری برای حاضران در جلسه وجود دارد. نقش برگزارکننده (Moderator)، ارائه‌دهنده (Presenter) و بیننده (Viewer).
اختیارات برگزارکننده: برگزارکننده بالاترین سطح دسترسی را دارد و می‌تواند تمام اتفاقات کلاس را کنترل کند، نقش‌ها را تغییر دهد، محدودیت‌های مورد نظر خود را اعمال کند، دانش‌آموزان را گروه‌بندی کند و غیره.
اختیارات ارائه‌دهنده: ارائه‌دهنده در سطح بعدی قرار دارد و می‌تواند فایل‌های مورد نظر خود را به اشتراک بگذارد، نظرسنجی برگزار کند، دسترسی کاربران را محدود کند یا فرد دیگری را به عنوان ارائه‌دهنده معرفی کند.
اختیارات بیننده: بیننده پایین‌ترین سطح دسترسی را دارد و فقط می‌تواند با استفاده چت یا میکروفون و وب کم (در صورت اجازۀ برگزارکننده) با کلاس تعامل داشته باشد و یا در نظرسنجی‌ها و گروه‌ها شرکت کند.
قابلیت‌های بیگ بلو باتن
- محیط کاربری بسیار ساده با قابلیت تبدیل به زبان فارسی
- تخته وایت برد چند کاربره
- امکان گروه‌بندی دانش‌آموزان
- چت عمومی و اختصاصی به زبان فارسی
- برگزاری نظرسنجی
- یادداشت گذاری
- امکان ضبط کلاس
- پشتیبانی از ایموجی‌ها
- اشتراک‌گذاری عکس، پی‌دی‌اف و فایل‌های خانوادۀ آفیس
- اشتراک‌گذاری صفحه نمایش فقط در حالت دسکتاپ
- امکان به اتصال به تمام LMSهای مهم از جمله مودل و…
- امکان تغییر کیفیت صدا و تصویر در طول کلاس مجازی متناسب با سرعت اینترنت
- امکان به اشتراک‌گذاری وب کم برای همه به صورت یک جا
- عدم امکان ورود کاربران پیش از ورود معلم
نقاط ضعف بیگ بلو باتن
- یکی از نقاط ضعف بیگ بلو باتن -به خصوص برای کاربران ایرانی- این است که بر خلاف اسکای روم و ادوبی کانکت، مدرس نمی‌تواند فایل ویدیویی مورد نظر خود را از کامپیوتر یا گوشی آپلود کند بلکه باید لینک این ویدیوها را از برخی سایت‌های خاص با شاگردان به اشتراک بگذارد. با توجه به فیلتر بودن اکثر این سایت‌ها در ایران، عملا به اشتراک‌گذاری ویدیو به صورت مستقیم در بیگ بلو باتن امکان‌پذیر نیست. برای این کار مدرس باید ویدیو را روی کامپیوتر یا مرورگر خود پخش کند و سپس صفحه نمایش خود را با شاگردان به اشتراک بگذارد
- یکی دیگر از نقاط ضعف بیگ بلو باتن این است که بعد از اینکه کلاس را ضبط کردید، فقط به صورت آنلاین می‌توانید آن را تماشا کنید و امکان دانلود مستقیم فایل جلسه فقط با استفاده از برنامه‌های جانبی وجود دارد.
پیشنهاد ویژه:
شروع تدریس خصوصی + نکات جذب شاگرد برای تدریس
سخن پایانی
برای انتخاب بهترین پلتفرم برای کلاس‌های مجازی خود، حتما به مواردی نظیر امکان به اشتراک گذاری انواع فایل‌ها، ضبط جلسات، امکان شرکت در کلاس با انواع دستگاه‌ها، امکان به اشتراک گذاری تخته وایت برد و صفحه نمایش و … توجه کنید. برای راه اندازی یک کلاس مجازی با استفاده از ادوبی کانکت، اسکای روم یا بیگ بلو باتن، لازم است متناسب با تعداد شاگردان خود، اشتراک روزانه یا ماهانۀ این پلتفرم‌ها را از طریق مراکز و شرکت‌های معتبر ارائه دهندۀ این پلتفرم‌ها خریداری کنید. در صورتی که هنوز هم در انتخاب پلتفرم‌های موجود تردید دارید می‌توانید از اکانت تست رایگان که ارائه‌دهندگان در اختیار شما قرار می‌دهند، استفاده کنید. از اینکه تا پایان این مقاله با ما همراه بودید از شما سپاسگزاریم.
بسیار مفید